Erfgoedpraktijken onder de loep

2025-2026

Dit is dé onderzoeksminor van de Reinwardt Academie. De academie biedt met de minor Erfgoedpraktijken onder de loep een uniek programma gericht op studenten met belangstelling voor onderzoek in de wereld van Cultureel erfgoed. Docenten in deze minor gaan de inhoudelijke verdieping met jou aan in verschillende onderzoekpraktijken door verbanden te onderzoeken tussen bijvoorbeeld stad en platteland, tradities en innovatie, grass-roots en instituten, gemeenschappen en individu. Dat doen we met twee casestudies: Hiphop en Wol.

Je kiest een van de twee onderwerpen en volgt je eigen spoor, maar de aanpak is vergelijkbaar en we verkennen verbanden en overeenkomsten in deze totaal verschillende erfgoedpraktijken. Je gaat op excursie of werkbezoek, je raadpleegt een archief, voert gesprekken met ervaringsdeskundigen, en je ervaart de dynamiek binnen een netwerk van belanghebbenden. Je verdiept je daarbij in vragen die te maken hebben met duurzaamheid en dekolonialiteit, gender en identiteit, globalisering en culturele toe-eigening.  

Deze minor biedt volop mogelijkheid om te ontdekken of erfgoedonderzoek jou ligt. Er is aandacht voor onderzoekstheorie, praktijk en ethiek waardoor je kritisch leert reflecteren op wat het wel én niet betekent om onderzoek te doen op het hbo en in de beroepspraktijk.  

 Leerdoelen  

  • Inzicht krijgen in de rol van erfgoedvorming in het dagelijks leven 
  • Kritische vaardigheden opdoen naar diverse vormen van etnnologisch onderzoek 
  • Ontwikkeling van vindingrijkheid en creativiteit als basis voor goed etnologisch onderzoek 
  • Aanleren van zowel praktische als academische onderzoeksvaardigheden in de wereld van het Culturele erfgoed. 
  • Ervaring opdoen met interdisciplinair onderzoek en samenwerken 
  • Voorbereiden op doorstroom naar de nieuwe Nederlandstalige Master Toegepaste museum- en erfgoedstudies van de RWA (per studiejaar 2026-27) 

De hele minor is samengesteld uit drie modules, waarvan je er twee volgt. Aan het begin kies je een van de twee thema-modules: hiphop of wol. Samen met alle andere deelnemers volg je daarnaast de module onderzoek en analyse. Hieronder vertellen we je meer over de inhoud van de modules.  

Themamodule: Hiphop

Hiphop is vanuit The Bronx, New York in de jaren ’70 uitgegroeid tot een invloedrijk en wereldwijd fenomeen. Sinds online streams worden meegeteld (2013) is hiphop het meest beluisterde muziekgenre in de wereld. En hiphop is veel meer dan muziek alleen. Het is een cultuur die op uitlopende wijze invloed heeft op de wereld waarin we leven. Hoogste tijd om er vanuit het perspectief van erfgoed naar te kijken. 

Welke rol kun je als erfgoedprofessional spelen bij dit fenomeen? Vanuit het Hiphop-erfgoed, kijk je naar je eigen positionering, naar het nu en de toekomst. We bestuderen actief hiphop en de relatie met erfgoed met verschillende gastbijdragen van o.a. Professor Soortkill, curatoren Hip Hop Museum New York, en hiphopartiest van het eerste uur Maikal X.  We gaan onderling actief samenwerken en er zijn excursies naar bijvoorbeeld de studio van 101Barz. Vragen die we beetpakken zijn:  

  • Welk beelden van en verhalen over het verleden, heden en toekomst van hiphop circuleren er, zowel onder ‘hiphop heads’ (mensen die veel bezig zijn met hiphop) en bij mensen die meer op afstand staan. 
  • Hoe verhouden erfgoedinstituten zich tot het verschijnsel hiphop en hoe is dat voor organisaties zoals het hiphop-huis. 
  • Welke verhalen worden er wel en welke juist niet verteld?  
  • Wat zijn goede methoden en technieken om het fenomeen Hip Hop te onderzoeken? 
  • Wat zou de Nederlandse Hip Hop community willen en kunnen archiveren? 
  • Wat voor ‘claims’ en belangen spelen er bij het proces van archiveren en institutionaliseren van Hip Hop? 
  • Waar ontstaat spanning en hoe handel je dan als erfgoedprofessional? 

Themamodule: Wol

Ooit was wol een zeer waardevolle grondstof, maat tegenwoordig wordt alleen al in Nederland jaarlijks 1,5 miljoen kilo wol vernietigd. In deze minor onderzoeken we hoe erfgoed kan bijdragen aan een herwaardering van wol. De Nederlandse visserstrui die omstreeks 1890 in de mode kwam gebruiken we als casus. We plaatsen ​​de productie, distributie en consumptie van wol in een breder cultureel perspectief, zowel historisch als eigentijds. Je loopt een dagje mee met een schaapsherder, doet herkomstonderzoek naar een aantal kledingstukken bij verschillende musea en je verdiept je in de eigentijdse betekenis van wol en breien door observaties en interviews met bijvoorbeeld de Queer Needlework Circle, de bedenker van de Cloakroom interventie. Ook ontmoet je creatieve makers, wolspecialisten en modecurators bij musea. 

Vragen die we ons stellen in deze module zijn: 

  • Welk beelden van en verhalen over het verleden, heden en toekomst van wol zijn er, zowel onder wol-stakeholders (mensen die veel bezig zijn met wol) en bij mensen die meer op afstand staan? 
  • Welke verhalen worden er wel en welke juist niet verteld? 
  • Hoe verhouden erfgoedinstellingen zich tot het verschijnsel wol? 
  • Wat is de relatie tussen wol en landschap? Wat is de rol van breien als ambachtelijke techniek in relatie tot begrippen als gender, activisme en ‘agency’? 
  • Je verwerkt je onderzoeksresultaten onder andere in een artikel voor het Modemuze blog.  

Onderzoek en analyse

In deze overkoepelende module maak je kennis met de twee bovenstaande casussen en de basis van wat onderzoek doen in het erfgoedveld betekent. We introduceren een kader dat je kunt gebruiken voor je onderzoek. Het biedt je houvast en inspiratie. Dit kader is ontwikkeld door het lectoraat Cultureel erfgoed van de Reinwardt Academie. Je maakt kennis met verschillende onderzoeksmethoden en bijbehorende literatuur en je leert hoe je deze zelf kan inzetten. We reiken je relevante begrippen uit de wereld van het onderzoek aan zodat je deze begrippen zelfstandig kan toepassen en er met andere onderzoekers over kan praten. Daarnaast oefen je met het lezen en schrijven van academische teksten. 

In deze module bespreken we ook de praktische inzichten die je hebt opgedaan tijdens je veldwerk, interviews en literatuurstudie. We reflecteren gezamenlijk op de overeenkomsten en verschillen tussen beide themamodules en jouw rol en positie als erfgoedonderzoeker. Je leert dat alle elementen die belangrijk zijn bij erfgoedvorming – de betrokkenheid van stakeholders, ruimte voor meerstemmigheid en een open houding – minstens zo relevant zijn voor het doen en delen van onderzoek.  

Aan het eind ben je vertrouwd met benaderingen en begrippen uit de wereld van academisch onderzoek. Je sluit deze minor af met je eigen kenniskring; een bijeenkomst waarin je je onderzoeksresultaten en de reflecties daarop met anderen deelt. 

Vanuit deze minor (en de andere minoren) kun je doorstromen naar de nieuwe Nederlandstalige Master Erfgoed en de Samenleving(vanaf 2026-27) van de Reinwardt Academie.