Erfgoed en samenleven
2025-2026
Als curator of erfgoedprofessional bepaal je (samen met anderen) welke perspectieven je uitlicht in de verhalen die je wilt vertellen en hoe je erfgoed verbindt met de maatschappij. Cultureel erfgoed is namelijk het resultaat van keuzes die mensen maken. Dat gaat dan over positie innemen. In deze minor leer je kritisch te kijken naar die verantwoordelijkheid en naar het handelen dat daaruit voortkomt. Je onderzoekt jouw eigen positie en leert hoe diverse keuzes de betekenis en impact van erfgoed kunnen beïnvloeden. Empathie speelt hierbij een belangrijke rol – kun je je verplaatsen in de positie van mensen uit andere tijden of andere culturen? Zo ontwikkel je concrete vaardigheden om inclusief en toegankelijk te werken binnen de erfgoedsector. Voor een goede indruk: Lees het interview met Mila die aan de module Jij, ik en de ander meedeed.
Relevante erfgoedinstellingen leggen de focus op hun relatie met het publiek. In deze minor onderzoek je verder die verbinding naar de samenleving; zowel breed in al zijn vormen als in kleine onderdelen daarvan. Je richt je op die verbindende rol van erfgoedinstellingen en zoekt in twee concrete casussen uit hoe je interventies kunt vormgeven.
We starten met het verkennen van belangrijke begrippen en tijdens een aantal excursies onderzoek je hoe je dit terugziet in bestaande projecten van erfgoedinstellingen. Daarna zoomen we in op twee specifieke vraagstukken: meer perspectieven in het museum met een case over ‘Meer vrouwen op zaal’ en nieuwe manieren waarop tentoonstellingen en projecten tot stand komen. Hier horen vaak ook nieuwe functies bij: community curator, stadscurator, erfgoedmakelaar, enzovoort. Vanuit beide vraagstukken werk je een concrete opdracht uit.
Leerdoelen
- Inzicht in de rol van erfgoed voor gemeenschapsbetrokkenheid
- Kritisch reflecteren op erfgoed en de maatschappelijke impact ervan
- Nadenken over de rol die jij als individu en als professional hebt als curator van de toekomst
- Gereedschap en strategieën voor inclusievere erfgoedpraktijken
- Methoden om representatie binnen erfgoedinstellingen te bespreken en te veranderen
- Tools om aan te sluiten bij nieuwe rollen voor erfgoedprofessionals
Jij, ik en de ander
In deze module staan vragen over jij, ik en de Ander centraal. We gaan met een open antropologische en filosofische bril het concept van de Ander onderzoeken. Dat begint bij jezelf en bij je medestudenten (toekomstige erfgoedwerkers); wie ben ik en wie ben jij? Waar sta jezelf en waar staat je collega voor. Om dan door te pakken met de vraag; wie is de ‘Ander’ eigenlijk binnen het erfgoedveld? Hebben we het dan over de bezoeker die de weg naar het erfgoed minder makkelijk vindt en zich niet gerepresenteerd voelt? Of is de ‘Ander’ het onderwerp van gesprek bij tentoonstellingen of gaat het over andere uitingen van erfgoed? Aan de hand van thema’s als taal, representatie en het (wel/niet) kunnen verplaatsen in de Ander gaan we in gesprek met elkaar en met experts uit het erfgoedveld. Onze opgedane inzichten nemen toetsen we aan de praktijk tijdens onze excursies en kijken we hoe organisaties, tentoonstellingen inspelen op deze thematiek.
Meer perspectieven op zaal
Veel erfgoedinstellingen zijn actief aan de slag gegaan met representatie. Zo is er gekeken naar wat te zien is en wat er wordt verteld in presentaties. Ondervertegenwoordigde kunstenaars met een specifieke achtergrond kregen meer ruimte en andere perspectieven zijn toegevoegd. Wat kwam hier allemaal bij kijken? Welke keuzes zijn gemaakt? Waar staan we nu en wat zou een goede volgende stap zijn? We verdiepen ons in specifieke casussen. Zo organiseren musea veel projecten met als gemeenschappelijk doel ‘Meer vrouwen op zaal’ en is er ook steeds meer aandacht voor verhalen van ervaringsdeskundigen, bijvoorbeeld over migratie, armoede of bestaanszekerheid. We gaan aan de hand van deze casussen concreet aan de slag met een eigen opdracht. Hoe vind jij dat het er op zaal uit moet zien en hoe moeten deze verhalen worden verteld?
Nieuwe vormen van erfgoedprojecten
Er is al veel verschoven in de relatie tussen erfgoedinstellingen en de maatschappij. Zo is bijna vanzelfsprekend om – participatieve – samenwerkingen aan te gaan met gemeenschappen of de directe omgeving. Hiervoor zijn er nieuwe functies ontstaan en is een nieuwe manier van werken geïntroduceerd. In deze module onderzoeken we de consequenties van deze verandering en gaan we op bezoek bij een aantal voorlopers in het erfgoedveld: erfgoedinstellingen waar de curator een andere rol heeft en/of het publiek echt onderdeel is van de organisatie en mee bepaalt. Vanuit deze nieuwe manier van werken gaan we actief aan de slag en realiseren we een eigen interventie.
Vanuit deze modules kun je aan de slag als community manager, projecten opstarten die in samenwerking zijn met gemeenschappen, een verbindende schakel zijn in een organisatie tussen collectiebeheerders, educatoren en gemeenschappen en/of participatieve programma’s ontwikkelen binnen een erfgoedinstelling.